Fuji X100 - een langetermijnreview
"Een leuke camera voor erbij". De Fujifilm FinePix X100 kreeg lovende reviews, maar werd desondanks niet gezien als vervanger van de spiegelreflex. Ik heb de X100 gekocht om naast mijn spiegelreflex te gebruiken, maar had nooit gedacht dat hij vaker in mijn tas zou belanden dan mijn Canon 5D mark II. Het tegendeel bleek waar!
Specificaties
- 12,3 megapixel APS-C formaat CMOS sensor
- 23mm f/2.0 objectief (niet verwisselbaar, 35mm omgerekend naar 35mm kleinbeeld)
- Optische en elektronische zoeker (hybride)
- 49 contrastdetectie-focuspunten
- Lichtgevoeligheid van 200-6400 ISO (100 - 12.800 ISO bij fotograferen in JPEG)
- 2,8 inch display (460.000 pixels)
- 720p HD video
- SD(XC) geheugen
- Ingebouwde 3 stops ND filter
- Ingebouwde flitser en flitsschoen
Vormgeving en ergonomie
De X100 valt direct op vanwege zijn retrolooks. Daar waar een moderne spiegelreflex een journalistieke uitstraling heeft, denken niet-fotografen bij het zien van de X100 dat het een oude filmcamera is. Hij schrikt niet af, maar ontwapent eerder, waardoor straatfotografie met de X100 prima gaat. Het is mij regelmatig voorgekomen dat mensen geïnteresseerd naar me toe kwamen om te vragen wat het precies voor een camera is. De leren paraattas past goed bij de pure stijl van de camera. Het bovenste deel hiervan is echter niet te gebruiken i.c.m. de zonnekap, waardoor in de praktijk alleen het onderste deel van de paraattas standaard op de camera zit. Het beschermt de camera tegen krassen bij het neerzetten op een tafel, maar moet steeds worden verwijderd bij het verwisselen van de batterij. Dit is aangepast bij de nieuwe versie van de paraattas.
Over smaak valt te twisten, maar het klassieke design is zeker functioneel. Sluitertijd, diafragma en ISO - de drie pijlers van fotografische belichting - zijn snel te veranderen. De Fujifilm X100 heeft aparte instelwieltjes voor de eerste twee functies, instelbaar in volle stops (en te finetunen via de dials achterop de camera). Staat de diafragmaring in A-stand, dan werkt de camera in sluitertijdprioriteit-modus, staat het sluitertijdwieltje op A dan werkt de X100 in diafragmavoorkeuze. Beiden op A is P-modus, beiden op een getal zet de camera in handmatige modus Een zeer intuïtieve, overzichtelijke manier van instellen dus! De ISO-waarde is apart in te stellen via het menu, maar kan tevens aan een functieknop worden toegewezen. Overigens staat bij mij de ISO standaard op automatisch tot 3200, slechts in extreem donkere omstandigheden is dit niet toereikend en moet e.e.a. via het menu handmatig worden ingesteld.
Twee functietoetsen, één bovenop (Fn) en één achterop de body (RAW), kunnen worden ingesteld om vaak gebruikte functies snel beschikbaar te hebben. Een kleine selectie van de mogelijkheden: ISO, focuspuntselectie, ND-filter en filmsimulaties.
Op de sluiterknop zit momenteel een rode soft release button. Deze zijn voor een paar euro te koop op Ebay en geven de camera een gepersonaliseerd tintje. In de sluiterknop kan tevens een draadontspanner geplaatst worden, zodat langere sluitertijden dan 30 seconden mogelijk worden.
De hybride zoeker
De zoeker van de X100 is uniek. Het beeld dat via de zoeker verkregen kan worden heeft een prettig formaat. De zoeker is groter dan de zoeker van de X-Pro1, groter dan de gemiddelde APS-C-DSLR en ongeveer vergelijkbaar met die van een Canon 6D. Waarmee de Fuji X100 zich onderscheidt van zowat alle andere fotocamera's, is de hybride optische en elektrische zoeker. Via het hendeltje aan de voorkant van de camera kan worden gewisseld tussen de OVF en EVF.
De optische zoeker geeft het beeld weer van de zoeker aan de voorkant. Je ziet dus niet het beeld dat door de lens heen komt. Dit betekent dat er altijd een kleine afwijking is tussen het beeld door de zoeker en op de sensor. Deze afwijking, de parallax error, wordt groter naarmate de camera dichterbij scherpstelt. De zoeker corrigeert hiervoor door het witte kader te verschuiven, zodat de weergave in de zoeker weer overeenkomt met het beeld dat op de sensor valt. Deze correctie is mogelijk tot een scherpstelafstand van ongeveer 50 cm. Wil je dichterbij scherpstellen dan dat, dan zul je gebruik moeten maken van de EVF. De camera schakelt automatisch over naar EVF bij het inschakelen van de macro-stand. Kort overschakelen naar de EVF kan door het wieltje rechtsachter op de camera in te drukken: de camera toont dan een 1:1-uitsnede van je scherpstelpunt.
De zoeker toont tevens het gedeelte dat buiten de foto valt. Dit maakt het mogelijk te anticiperen op onderwerpen die in beeld gaan komen. Informatie over de belichtingscompensatie, diafragmawaarde, compositiehulplijnen, batterijsterkte en het aantal foto's dat gemaakt kan worden, zijn apart in en uit te schakelen via het menu.
De EVF biedt dezelfde flexibiliteit met betrekking tot het personaliseren van je zoekerbeeld. De ververssnelheid is niet al te hoog, maar wordt verdubbeld bij het half indrukken van de sluiterknop. In het donker is de EVF soms wat traag, doordat de camera een langere sluitertijd gebruikt om het beeld in de zoeker enigszins goed belicht te krijgen. De EVF is in normaal daglicht prima te gebruiken en biedt net wat meer zekerheid over de randen van je foto dan de witte kadering in de OVF. Tevens kan de EVF (ook bij gebruik van de OVF) na het maken van een foto een korte preview geven (1,5 sec., 3 sec. of oneindig), zodat je niet terug hoeft te kijken via het grote display aan de achterzijde.
Prestaties
Ben je op zoek naar een camera voor snelle actiefotografie, dan dien je verder te zoeken. De X100 is geen snelheidsmonster. Voor gewone huis-tuin-en-keukenfotografie is hij echter snel zat. De camera start sneller op dan de gemiddelde compactcamera, maar moet in DSLR's wel zijn meerdere erkennen. Een groot voordeel ten opzichte van eerdergenoemde is het praktisch afwezige sluitergeluid: ideaal tijdens presentaties, voor straatfotografie en voor candid fotomomentjes.
De autofocus in daglicht is snel genoeg. Door het gebruik van contrastdetectie-AF stelt hij niet zo snel scherp als een spiegelreflex. De AF is echter wel altijd accuraat: afwijkingen door fasedetectie komen bij de X100 niet voor. Het aanpassen van je focuspunt gaat vlot en met 49 AF-punten, welke ook nog eens in grootte aanpasbaar zijn, is er altijd wel een onderwerp waar de camera op scherp kan stellen. De camera heeft geen gezichtsdetectie, maar biedt wel een hulplicht voor donkere omstandigheden. De camera doet er dan wel wat langer over met scherpstellen. Continue AF is mogelijk op het middelste focuspunt, maar werkt iets anders dan bij de gemiddelde spiegelreflex: in rust blijft de camera continu scherpstellen, bij het half indrukken van de sluiterknop zet de X100 de focus en belichting vast.
Met een burstsnelheid van 5 foto's per seconde zijn er genoeg mogelijkheden om belangrijke momenten vast te leggen. Houd er echter wel rekening mee dat de camera, na het afmaken van een burst, even nodig heeft om alle foto's op te slaan op de SD-kaart en daarmee de buffer te legen. Gedurende deze periode is de camera niet in staat nieuwe foto's te maken. Bij fotograferen in JPEG is deze periode zo voorbij, bij RAW's kan het wel enkele seconden duren voor je weer opnieuw af kan drukken.
Ondanks de pure fotografische uitstraling van de camera, heeft de X100 toch wat moderne snufjes onder de motorkap. Video kan worden opgenomen in 720p, er zijn verscheidene mogelijkheden om de geroemde Fujifilm-fotorolletjes te simuleren. Met de sweep panorama-functie kunnen landschappen in JPEG vastgelegd worden. De camera biedt verschillende mogelijkheden om te bracketen: gewone belichting, ISO, filmsimulatie, dynamisch bereik. I.c.m. een goedkope USB on the go-kabel kunnen foto's simpel worden overgezet op een smartphone. Fujifilm wordt geroemd om zijn JPEG's, maar aangezien ik zelf altijd fotografeer in RAW, kan ik daar geen uitspraken over doen.
De camera biedt mogelijkheden om het energiegebruik te beperken. De low-performancemodus en energiebesparing bij OVF-gebruik zorgen ervoor dat de accu minder snel leeg gaat (wat inderdaad een probleem is bij deze camera), maar maken de camera wel wat traag. Ik heb ze daarom ook allebei uit staan. Het gevolg: voor een volle dag fotograferen dien je minimaal 2, maar liever 3 accu's mee te nemen. Gelukkig zijn deze goedkoop te bestellen via Chinese webshops en ook bieden steeds meer Nederlandse fotowinkels zogenaamde third party accu's aan voor schappelijke prijzen.
Beeldkwaliteit
Omdat de camera en lens aan elkaar vastzitten, is het moeilijk een uitspraak te doen over deze onderdelen los van elkaar. Gelukkig is dat ook niet nodig: de beeldkwaliteit die de combinatie geeft, is simpelweg erg goed. Kleurruis is nauwelijks aanwezig, de aanwezige korreling op hoge ISO's is goed weg te werken in Lightroom. Boven de ISO 1600 gaan hierdoor wel wat details verloren. Beeldscherpte op lage ISO's is, ondanks het AA-filter, uitstekend. Door de resolutie van 12 megapixels is er genoeg ruimte om achteraf wat bij te snijden. Het dynamisch bereik is zeer goed te noemen: hooglichten kunnen zonder problemen teruggehaald worden, schaduwen omhoogtrekken geeft nauwelijks ruis.
Dan over de lens: de lens met een equivalente brandpuntsafstand van 35mm op full frame is een perfecte allrounder. Wijd genoeg om overzichtsplaatjes te maken, ingezoomd genoeg om details te kunnen vastleggen. Het is tevens mogelijk om prettige achtergrondonscherpte te maken met een maximaal diafragma van f/2. Meer dan 65% van de foto's gemaakt met mijn X100, zijn geschoten met het diafragma wijd open. De centrumscherpte hierop is prima. De randscherpte loopt iets achter, maar is zeker acceptabel en absoluut niet storend. Vanaf f/4 is de lens over het gehele beeld ragscherp. Bij macrofotografie dient de lens wel afgestopt te worden naar f/4 voor optimale scherpte: op f/2 zijn de foto's ronduit soft te noemen. Dit geeft Fujifilm overigens zelf ook aan in de handleiding.
Onderaan deze review staan tientallen voorbeeldfoto's, geschoten met de X100. Vergeet niet deze te bekijken!
Huidige prijs
De X100 is momenteel slechts bij één winkel nieuw te krijgen volgens de Tweakers Pricewatch, voor een prijs van €500. Op Marktplaats worden ze rond de €300-€450 aangeboden, afhankelijk van de staat en bijgeleverde accessoires. Het jongere broertje, de X100s, gaat voor €200 meer de toonbank over.
Conclusie
De X100 is een ideale camera "voor erbij", maar hij is veel meer dan dat. Door zijn onschuldige uiterlijk en fluisterstille sluiter is de camera perfect voor straatfotografie. Hij is dankzij zijn lichte gewicht ideaal voor stedentrips, dagjes uit, als camera om dagelijks bij je te dragen. Op momenten dat de spiegelreflex thuis zou blijven, kan de Fuji mee.
Qua beeldkwaliteit doet de camera niet onder voor recente spiegelreflexcamera's. De lens is scherp, op lage ISO's zijn de foto's ontzettend clean en ook op hogere ISO's kan hij nog aardig mee met de concurrentie.
Het blijft echter een camera met eigenaardigheden. De camera is qua bediening niet de snelste, de AF wordt snel traag bij afnemend omgevingslicht. Wat de X100 mist in brute kracht, verdient hij ruimschoots terug in fotografisch plezier: de handmatige wieltjes zorgen voor een totaal andere manier van fotograferen dan met een spiegelreflex.
Misschien is het in deze tijd helemaal niet erg om eens een keer wat meer tijd voor een foto te nemen.
De beelden hieronder zijn gemaakt met de Fujifilm FinePix X100.
